Protokół pięćdziesiątego pierwszego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 11 grudnia 1822 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 185-186.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

11 XII 1822

[s. 185] Działo się na posiedzeniu dnia 11 grudnia 1822 r.

W obecności JW Prezesa Senatu i Rady1, JWW senatorów Grodzickiego2 i Linowskiego3, prezesa Appelacyi Nikorowicza4, JW X. scholastyka Łańcuckiego5, Krzyżanowskiego6, Markowskiego7 i Hoszowskiego8 zastępców konserwatorów, Kosteckiego9 profesora wysłużonego, Słotwińskiego10 delegowanego od Reprezentacyi i niżej podpisanego sekretarza Rady11.

Przedmiot. Senat Rządzący wzywa Radę do otwarcia zdania względem żądanego przez Izbę Reprezentantów zniesienia opłaty szkolnej tak w Uniwersytecie jak w Liceach. Uchwalono. Rada oznajmuje Senatowi Rządzącemu opinię swą w ten sposób, iż jak skoro życzeniem powszechnym Izby Reprezentantów być ma, aby opłata minerwaliów tak w Uniwersytecie jak w Liceach zniesioną była, zniesienie tejże opłaty mieć może miejsce jednak pod warunkiem, aby deficit stąd wyniknąć mogąca tak w ogólnym krajowym budgecie, jako też i w funduszu na różne zakłady naukowe w Liceach i inne nadzwyczajne potrzeby przeznaczonym z innego źródła w kwocie najmniej 12 000 złp zastąpionym była.

Przedmiot. JW Markowski przedstawił, iż wezwanym jest ze strony konserwatora Uniwersytetu JW hrabiego Nowosilcowa12 o wstawienie się do Rady za [s. 186] P. Sołłowiewiczem nauczycielem języka rosyjskiego przy Uniwersytecie, aby onemu pensję do 4000 złp jaką inni profersorowie sztuk pięknych pobierają, podwyższoną była. Zastępca Rektora przedstawia prośbę P. Sołłowiewicza13 w tym samym przedmiocie zaniesioną. Uchwalono. Lubo Rada uważa, że przytoczone przez P. Sołłowiewicza powody dla których żąda powiększenia pensji nie są gruntowne, ze względu jednak na wysokie wstawienie się JW Nowosilcowaa przedstawić postanowiła Senatowi Rządzącemu, aby pensję onego o 500 złp podwyższył, pod warunkiem aby początków języka rosyjskiego w Liceum nauczał. Również Rada

a W oryginale: Nowosilcoffa.

uprasza P. Markowskiego aby o tej powolności Rady JW Nowosilcowab zawiadomić raczył i objaśnić go zarazem o względach jakie Rada zachowała dla P. Sołłowiewicza, z powodu onegoż do Kraju tutejszego przybycia, a to lubo przez wynagrodzenie kosztów jak i przyznanie półrocznej płacy za czas w którym opuściwszy szkoły tamtejsze i z powodu braku paszportu niemożności dla tego przybycia do Krakowa, nieczynnym być musiał.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski– sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Zgromadzenie Reprezentantów, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, opłata minerwaliów]

b W oryginale: Nowosilcoffa.

1 Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

2 Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

3 Wojciech Linowski: senator WMK; podczas powstania kościuszkowskiego komisarz w Komisji Porządkowej Województwa Krakowskiego, w 1817 członek Komitetu dla ułożenia Statutu Urządzającego Zgromadzenia Polityczne, jego braćmi byli Aleksander (1759–1820), poseł, senator Królestwa Polskiego, działacz i pisarz polityczny; Ignacy, w 1794 pułkownik milicji województwa sandomierskiego, a także Rupert i Ksawery, Linowski Aleksander, [w:] PSB, t. 17,Wrocław 1972, s. 377–382 (A. Woltanowski, M. Złomska).

4 Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117. Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

5 Józef Łańcucki (1756–1841): archiprezbiter Bazyliki Mariackiej w Krakowie, 1809 dyrektor Wydziału Teologicznego, 1818 zast. prof. w Katedrze Teologii Pastoralnej i Wymowy Kaznodziejskiej, członek Komisji Organizacyjnej opracowującej konstytucję WMK oraz Komitetu Akademickiego, 1816 czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, 1835–1837 Rektor UJ, J. Sondel, op. cit., s. 780.

6 Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu

Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

7 Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

8 Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od 1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

9 Franciszek Kostecki (1758–1844): profesor patologii i praktyki lekarskiej Szkoły Głównej; od 1785 adiunkt chirurgii, 1788 doktor medycyny i chirurgii, uczestnik powstania kościuszkowskiego, dziekan Wydziału Lekarskiego 1809, 1814–1818, w l. 1826–1830 asesor Komitetu przy Kuratorii Generalnej Instytutów Naukowych, J. Sondel, op. cit., s. 692, 1446.

10 Feliks Słotwiński (1788–1863): w 1811 zast. prof. w Katedrze Prawa Natury, Publicznego, Narodów i Ekonomii Politycznej; 1812–1817 prof. tamże; 1817–1828, 1831–1833 prof. w Katedrze Prawa Natury i Kościelnego; 1833/34–1846/47 prof. prawa rzymskiego i kościelnego; 1848/49–1860 prof. w Katedrze Prawa Kościelnego i Procedury Cywilnej; 1820/21–1822/23, 1833/34–1834/35, 1842/43, 1845/46–1847/48, 1850/51 dziekan Wydział Prawa, P. M. Żukowski, op. cit., s. 482–483; PSB, t. XXXIX, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 47–50 (B. Szlachta); Złota księga Wydziału Prawa i Administracji, red. J. Stelmach, W. Uruszczak, Kraków 2000, s. 127–134 (B. Szlachta); J. Sondel, op. cit., s. 1205.

11 Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

12 W oryginale Nowosilcoff. Nikołaj Nowosilcow (1761–1836): rosyjski działacz państwowy, komisarz carski przy Radzie Stanu Królestwa Polskiego, z ramienia dworu rosyjskiego był też konserwatorem, czyli opiekunem i protektorem Uniwersytetu w okresie Wolnego Miasta Krakowa, w zwalczaniu tendencji liberalnych na uczelni posługiwał się swoim zausznikiem J. Markowskim; autor tzw. Statutu kuratorskiego (1826), który wykluczał profesorów z życia politycznego, J. Sondel, op. cit., s. 918; A. Jezioro, Polityczny aspekt walki o autonomię Uniwersytetu Jagiellońskiego w czasach Wolnego Miasta Krakowa, „Politeja” 1(13) 2010, s. 45–47.

13 Aleksander Serna-Sołłowiewicz: nauczyciel w gimnazjum w Krożach na Litwie, od 1820 r. lektor języka rosyjskiego z elementami gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, zajęcia rozpoczął w r. akad. 1822/1823, ubiegał się o stopień doktora na Wydziale Filozoficznym, ale go nie otrzymał, skonfliktowany z młodzieżą akademicką, po wybuchu powstania listopadowego wyjechał z Krakowa, w 1831 r. powrócił, ale tylko do 1835, J. Sondel, op. cit., s. 1137–1138, 1202.