Protokół trzydziestego dziewiątego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 5 grudnia 1821 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 131–135.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

5 XII 1821

[s. 131] Działo się na posiedzeniu Rady dnia 5 grudnia 1821 r.

W obecności JW Prezesa Senatu i Rady¹, X. Biskupa², senatorów Linowskiego³ i Grodzickiego⁴, prezesa Appelacyi⁵, X. Łańcuckiego⁶, Krzyżanowskiego⁷, Markowskiego⁸ i Hoszowskiego⁹ zastępców konserwatorów, Słotwińskiego¹⁰ delegowanego od Reprezentacyi, Kosteckiego¹¹ profesora wysłużonego i Darowskiego sekretarza Rady¹².

Przedmiot. P. Roman Markiewicz¹³ Wizytator Generalny Liceów zdaje sprawę z działań swoich. Uchwalono. Uwolnić P. Markiewicza od obowiązków wizytatorskich a zarazem oświadczyć mu zadowolenie Rady ze sprawowanego przezeń tego urzędu.

Przedmiot. Prorektor Liceum św. Anny przedstawia prośby niektórych uczniów podane o uwolnienie ich od opłaty minerwaliów. Uchwalono. Uwolnić od opłaty minerwaliów Filipa Nowaka, Stanisława Szostakiewicza, Teofila Bobrowskiego, Wincentego Stadkiewicza, odmówić uwolnienia Antoniemu Foltynowi i Stanisławowi Bogusławskiemu.

Przedmiot. Ignacy Kowalski wnosi prośbę o danie polecenia, iżby zapisanym był na trzeci^a kurs prawa. Uchwalono. Oświadczyć proszącemu, iż udać się ma ze swym żądaniem do Rady Rektorskiej.

Przedmiot. Prorektor Liceum św. Barbary daje opinię względem Dłuskiego i Zagrodzkiego, ekskludowanych uczniów. Uchwalono. Odmówić tym dwóm uczniom przyjęcia na powrót do szkół.

[s. 132] Przedmiot. P. Kasper Straszewicz wnosi prośbę w drodze łaski o uchylenie wyroku Rady Rektorskiej mocą którego udzielonym mu zostało consilium ubecundi.

^a W oryginale: 3.

Uchwalono. Wezwać Zastępcę Rektora aby opinię przedstawił, czyli p. Straszewicz na ułaskawienie zasługuje.
Przedmiot. Zastępca Rektora przedstawia ułożony przez Wydział Matematyczno- Fizyczny Projekt do rozkładu nauk matematycznych pomiędzy profesorów matematyki niższej i wyższej. Uchwalono. Podział zaprojektowany zatwierdzić i wezwać Zastępcę Rektora, aby o tym zatwierdzeniu Wydział Matematyczno-Fizyczny zawiadomił.

Przedmiot. P. Krzyżanowski adiunkt Obserwatorium Astronomicznego wnosi prośbę o wypłacenie mu resztującej należytości z pensji budgetami lat poprzednich naznaczonej. Uchwalono. Polecić Zastępcy Rektora, aby wspomnianą prośbę w duchu postanowienia Rady z dnia 23 maja rb. ad Nr 154 i 187 zapadłego załatwił.

Przedmiot. Zastępca Rektora przedstawia Wykazy potrzeb Katedry Chirurgii Praktycznej i Akuszerii nie mniej Szkoły Malarskiej i Rzeźbiarskiej, które z funduszu budgetem na rok 1821/1822 naznaczonego opatrzonymi być mają. Uchwalono. Powyższe Wykazy potrzeb o ile funduszu budgetem naznaczonego nie przenoszą, zatwierdzić.

[s. 133] Przedmiot. Zastępca Rektora daje opinię względem żądania p. Józefa Gawrońskiego aby na prelekcje medyczne uczęszczać mógł. Uchwalono. Zgodnie z opinią Wydziału Medycznego oznajmić p. Gawrońskiemu, iż Rada skłaniając się znalazła doradzić p. Gawrońskiemu, aby się do nauk medycznych z powodu słabości zdrowia swego nie sposobił.

Przedmiot. P. Dymidowicz¹⁴ kasjer Uniwersytetu prosi o wyznaczenie mu emerytalnej pensji. Uchwalono. Oświadczyć p. Dymidowiczowi, że gdy pensja emerytalna w Projekcie do budgetu Zgromadzeniu Reprezentantów inicjowanym umieszczoną została, z cierpliwością skutku żądań swych oczekiwać ma.

Przedmiot. JW senator Grodzicki komisarz delegowany z JW Markowskim zastępcą konserwatora do rozpoznania na miejscu niesnasków, jakie zachodzą pomiędzy profesorami malarstwa i rysunków o lokale, w których studia swoje umieszczonymi mieć chcą. Uchwalono. Tymczasowie dopóki nowe urządzenie tej Szkoły nie nastąpi, rozdzielić lokale pomiędzy profesorów malarstwa i rysunków w następujący sposób, jako to: profesor rzeźbiarstwa zająć ma od wschodu przedpokój i wielki pokój, gdzie teraz statuy rozstawionymi są tudzież trzy^b na boku pokoik na składy, który teraz zajmuje p. Brodowski¹⁵ P. Brodowskiemu przeznacza Rada trzy^c pokoje wciąż po sobie idące, które teraz służą [s. 134] na publiczne lekcje dla młodzieży, zaś P.

^b W oryginale: 3.

^c W oryginale: 3.

Peszce¹⁶ ostatnie cztery^d pokoje wciąż po sobie idące, o czym Zastępca Rektora zawiadomionym być ma, z wezwaniem, aby stosownie do tego rozkładu profesorów sztuk pięknych rozlokował.
Przedmiot. X. Mazurkiewicz¹⁷ profesor Liceum św. Barbary wnosi o urlop na dwa miesiące i aby mu przez ten czas cała pensja wypłacaną była. Uchwalono. Udzielić urlop na dwa miesiące X. Mazurkiewiczowi przy wypłacie onemuż całej całkowitej pensji, a do zastępstwa X. Mazurkiewicza wezwać P. Mecherzyńskiego¹⁸, który całą pensję zastępowanego z funduszu minerwaliów pobierać ma.

Przedmiot. Uczniowie z obuch Oddziałów Liceum wnoszą prośby o uwolnienie ich od opłaty minerwaliów. Uchwalono. Udzielić uwolnienia następującym uczniom, jako to: Janowi Zadłowskiemu, Antoniemu Piątkowskiemu, Stanisławowi Rosińskiemu, Ignacemu Skupińskiemu, Antoniemu Gurskiemu, Józefowi Kowalskiemu, Andrzejowi Kowalskiemu, Janowi Trzewiczakowi, Antoniemu Pędrasowi, Napoleonowi Kątowskiemu, Janowi Skoruszowi, Błażejowi Liszce, Wawrzyńcowi Gociewiczowi, Maciejowie Czerniakowi, [s. 135] Janowi Popielskiemu i Stanisławowi Popielskiemu. Co do trzech^e braci Zawadzińskich i dwóch^f Nowińskich, gdy rodzice tychże nie są w stanie od każdego w szczególności syna opłaty uiścić, przeto stosownie do postanowienia Rady z dnia 31 października mają tylko od jednego syna opłatę minerwalialną uiścić. Co do reszty uczniów, którzy próśb swoich świadectwami ubóstwa nie wsparli, mają być wezwani Prorektorowie, aby ich do złożenia tychże świadectw wezwali^g, i tych którzy by udowodnili ubóstwo, aby Radzie do uwolnienia przedstawili.

Przedmiot. Zastępca Rektora jako prezydujący w Senacie Akademickim przedstawia Radzie opinię Senatu Akademickiego względem żądanego przez P. Brodowskiego przypuszczenia profesorów sztuk pięknych do attrybucji innym profesorom Uniwersytetu służących. Uchwalono. Zostawić w aktach do przyszłego urządzenia Szkoły Malarskiej.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rada Rektorska, Senat Akademicki, Wydział Lekarski UJ, Zgromadzenie

^d W oryginale: 4.

^e W oryginale: 3.

^f W oryginale: 2.

^g W oryginale: wywalił.

Reprezentantów, Szkoła Malarska, Liceum św. Anny, Liceum św. Barbary, Kasa UJ, kasjer akademicki, opłata minerwaliów]

¹ Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

² Jan Paweł Woronicz (1757–1829): od 1789 kanonik katedralny kijowski, w 1794 czł. Komisji Porządkowej Księstwa Mazowieckiego, 1800 czł. Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, 1805 kanonik warszawski, 1808 czł. Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, 1816 biskup krakowski, 1828 arcybiskup warszawski i prymas Królestwa Polskiego, K.R. Prokop, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999, s. 214–220.

³ Wojciech Linowski: senator WMK; podczas powstania kościuszkowskiego komisarz w Komisji Porządkowej Województwa Krakowskiego, w 1817 członek Komitetu dla ułożenia Statutu Urządzającego Zgromadzenia Polityczne, jego braćmi byli Aleksander (1759–1820), poseł, senator Królestwa Polskiego, działacz i pisarz polityczny; Ignacy, w 1794 pułkownik milicji województwa sandomierskiego, a także Rupert i Ksawery, Linowski Aleksander, [w:] PSB, t. 17,Wrocław 1972, s. 377–382 (A. Woltanowski, M. Złomska).

⁴ Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

⁵ Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117. Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

⁶ Józef Łańcucki (1756–1841): archiprezbiter Bazyliki Mariackiej w Krakowie, 1809 dyrektor Wydziału Teologicznego, 1818 zast. prof. w Katedrze Teologii Pastoralnej i Wymowy Kaznodziejskiej, członek Komisji Organizacyjnej opracowującej konstytucję WMK oraz Komitetu Akademickiego, 1816 czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, 1835–1837 Rektor UJ, J. Sondel, op. cit., s. 780.

⁷ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁸ Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

⁹ Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od

1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze

Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

¹⁰ Feliks Słotwiński (1788–1863): w 1811 zast. prof. w Katedrze Prawa Natury, Publicznego, Narodów i Ekonomii Politycznej; 1812–1817 prof. tamże; 1817–1828, 1831–1833 prof. w Katedrze Prawa Natury i Kościelnego; 1833/34–1846/47 prof. prawa rzymskiego i kościelnego; 1848/49–1860 prof. w Katedrze Prawa Kościelnego i Procedury Cywilnej; 1820/21–1822/23, 1833/34–1834/35, 1842/43, 1845/46–1847/48, 1850/51 dziekan Wydział Prawa, P. M. Żukowski, op. cit., s. 482–483; PSB, t. XXXIX, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 47–50 (B. Szlachta); Złota księga Wydziału Prawa i Administracji, red. J. Stelmach, W. Uruszczak, Kraków 2000, s. 127–134 (B. Szlachta); J. Sondel, op. cit., s. 1205.

¹¹ Franciszek Kostecki (1758–1844): profesor patologii i praktyki lekarskiej Szkoły Głównej; od 1785 adiunkt chirurgii, 1788 doktor medycyny i chirurgii, uczestnik powstania kościuszkowskiego, dziekan Wydziału Lekarskiego 1809, 1814–1818, w l. 1826–1830 asesor Komitetu przy Kuratorii Generalnej Instytutów Naukowych, J. Sondel, op. cit., s. 692, 1446.

¹² Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

¹³ Roman Markiewicz (1772–1841): profesor fizyki, w l. 1820–1823 dwukrotny dziekan Wydziału Matematyczno-Fizycznego UJ, współtwórca „statutu karności” dla uczniów licealnych, od 1829 zastępca konserwatora UJ z ramienia Rosji, wykładał fizykę teoretyczną i eksperymentalną, w l. 1832–1838 prowadził kurs mechaniki dla rzemieślników, J. Sondel, op. cit., s. 819–820.

¹⁴ Michał Dymidowicz: dr filozofii, emerytowany profesor Szkół Przygłównych, kasjer szkolny, członek Dozoru Głównego Szkół Początkowych, Kalendarzyk polityczny Wolney i niepodległey Rzeczypospolitey Krakowskiey pod opieką Trzech Nayjaśniejszych i Najpotężnieyszych Monarchów zostaiącey na rok 1819, Kraków 1819, s. 55, 57, 59.

¹⁵ Józef Brodowski (1772–1853): malarz, przedstawiciel klasycyzmu, nauczyciel rysunku w Liceum św. Anny, następnie profesor Szkoły Sztuk Pięknych, PSB, t. II, Kraków 1936, s. 446–447 (F. Kopera); Kalendarzyk polityczny... na rok 1819, s. 54.

¹⁶ Józef Peszka (1767–1831): malarz, nauczyciel malarstwa przy Szkole Głównej, Kalendarzyk polityczny...na rok 1819, s. 54.

¹⁷ Roman Mazurkiewicz: ksiądz, nauczyciel religii w Szkole św. Barbary, Kalendarzyk polityczny... na rok 1819, s. 58.

¹⁸ Karol Mecherzyński (1800–1881): profesor historii literatury polskiej UJ; od 1849 zastępca profesora literatury polskiej, od 1855 profesor, 1867–1868 zastępca dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej, członek TNK oraz Akademii Umiejętności w Krakowie, J. Sondel, op. cit., s. 831.