Protokół trzydziestego piątego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 26 września 1821 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 113–117.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.
26 IX 1821
[s. 113] Działo się na posiedzeniu Rady dnia 26 września 1821 r.
W obecności Jaśnie Wielmożnego prezesa Senatu i Rady1, X. Łańcuckiego2 scholastyka Kapituły Katedralnej, JWW Krzyżanowskiego3, Markowskiego4 i Hoszowskiego5 zastępców konserwatorów, Kosteckiego6 profesora wysłużonego i sekretarza Rady7.
Przedmiot. Zastępca Rektora Uniwersytetu przedstawia, abya subiekci, którzy wszystkie mają kwalifikacje na kandydatów farmacji i chirurgii niższej i termin swój wprzód jeszcze przed ogłoszeniem Statutu w Kraju lub za granicą ukończyli lubo nie mogą świadectwa z ukończonej klasy IV Liceum, przecież do Uniwersytetu przyjętymi byli. Uchwalono. Zezwolić, aby tacy subiekci do Uniwersytetu na farmację i chirurgię przypuszczonymi byli, byle udowodnili znajomość języków, a przynajmniej języka łacińskiego.
Przedmiot. Senat Rządzący zawiadamia Radę o mianowaniu przez księdza biskupa katechety dla Liceów w osobie X. Mastelskiego8. Uchwalono. Gdy nowy katecheta przez biskupa diecezji mianowanym został, przeto Rada uwalnia od dalszych obowiązków dotychczasowego katechetę X. Marczyka9
[s. 114] Przedmiot. JWX. Łańcucki donosi, iż Komitet do egzaminów licealnych delegowany zniósłszy się z Prorektorami i profesorami według nowo uchwalonych przez Radę zasad promocje ułożył. Uchwalono. Pobiera Rada relację powyższą do wiadomości.
Przedmiot. Komitet delegowany do ułożenia Planu tymczasowego nauk dla Liceów składa takowe Radzie pod decyzję. Uchwalono. Zatwierdzić tymczasowo ułożone Plany przez Komitet i przesłać takowe Zastępcy Rektora Uniwersytetu i Prorektorom do zachowania ścisłego. Nadto delegować JWX. Łańcuckiego scholastyka i członka Rady, aby przybrawszy Inspektora Budownictwa przekonał się, czyli w gmachu św. Barbary znajduje się lokal na umieszczenie w roku bieżącym klasy szóstej.
a Przekreślony fragment: kandydaci czyli.
Przedmiot. Zastępca Rektora Uniwersytetu przedstawia żądanie Wydziału Lekarskiego, aby dozwolonym być mogło zajęcie drugiego piętra Collegium Mniejszego na umieszczenie Gabinetów Kliniki Teoretycznej i Weterynarii, tudzież aby pozostałości z funduszu na zakładęb Katedr tych budgetem na rok 1820/1821 przeznaczona na uregulowanie tychże Gabinetów użytą być mogła. Uchwalono. Zezwolić na tymczasowe umieszczenie Gabinetów w rzeczonym lokalu i na użycie proponowanego funduszu na urządzenie tych Gabinetów.
[s. 115] Przedmiot. Józef Gawroński uczeń chirurgii w Liceum Warszawskim uprasza o przypuszczenie go do egzaminu na magistra lub też pozwolenie dalszego słuchania prelekcjic. Uchwalono. Prośbę tę przez ręce Rektora przesłać właściwemu fakultetowi medycznemu.
Przedmiot. Komar Herkules, Franciszek Kozłowski, Jan Kuczyński i Franciszek Jurdkiewiczd proszą o pozwolenie im uczęszczania do Uniwersytetu z obowiązkiem złożenia w końcu roku egzaminu z matematyki lub też o przypuszczenie ich do złożenia egzaminu z matematyki przed p. Szopowiczem. Uchwalono. Gdy żądanie proszących jest przeciwnym zaprowadzonemu porządkowi, przeto Rada onemuż odmawia.
Przedmiot. P. Katarzyna Hermanowska wnosi prośbę za synem swoim Józefem Hermanowskim ze szkół ekskludowanym, aby na powrót do tychże przyjętym był. Uchwalono. Odmówić powyższemu żądaniu.
Przedmiot. JW Prezes wnosi, aby Zastępcy Rektora Uniwersytetu od daty rezygnacji p. Litwińskiego10 Urzędu Rektorskiego połowa pensji płaconą była. Uchwalono. Uczynić stosowną odezwę do Senatu Rządzącego
[s. 116] Przedmiot. P. Karol Mikułowski, Stefański i Sadowski Wojciech proszą o umieszczenie ich na liście Dyrektorów. Uchwalono. Przesłać Komitetowi do urządzenia burs delegowanemu do urzędowego użycia.
Przedmiot. Jacek Michalski prosi o pozwolenie przyjęcia na powrót do szkół syna swego Floriana ekskludowanego. Uchwalono. Rada odmawia ułaskawienia.
Przedmiot. P. Adolf Chwalibóg prosi o przypuszczenie na powrót do szkół syna jego Felicjana Chwaliboga ekskludowanego. Uchwalono. Rada zezwala na przypuszczenie do szkół p. Chwaliboga jednak pod warunkiem, aby z powodu, że ten był przyczyną zgorszenia innej młodzieży przez okazaną w wysokim stopniu krnąbrność, poddał się pod ukaranie cielesne pięciomae plagami w oddzielnym gabinecie szkolnym, w
b Wyraz niezbyt czytelny.
c Wyraz niezbyt czytelny.
d Nazwisko niezbyt czytelne.
e W oryginale: 5
obecności Prorektora i profesorów tudzież aby publicznie w obecności uczniów klasy V przeprosił profesora za popełnione przestępstwo
[s. 117] Przedmiot. Jan Bobrowicz uczeń klasy V Liceum prosi aby mu udzielone było dozwolenie uczęszczania qua benevolae audytor do Uniwersytetu i aby w końcu roku bieżącego przypuszczonym był do złożenia egzaminu maturitatis. Uchwalono. Wezwać Prorektora Liceum św. Anny, aby zniósłszy się z profesorami Liceum zdanie uczynił względem powyższego p. Bobrowicza żądania.
Przedmiot. P. Rektor Liceum św. Anny zapytuje się, czyli ma prostować Rozkład nauk stosownie do nominacji p. Mecherzyńskiego11 lub też czyli też podług proponowanego Rozkładu uczyć ma, nie mniej zapytuje się, kto upoważniać ma i uwolnić ma od opłaty minerwaliów. Uchwalono. Gdy właśnie Rozkład nauk dzisiaj uchwalony Prorektorom do zachowania przesyła się, przeto tym samym powyższa kategoria jest załatwioną. Co do drugiej zaś Rada postanawia czynność tą poruczyć Komitetowi z grona swego delegowanemu poprzednio do ułożenia Planu nauk, który wspólnie z Prorektorami okoliczność tą załatwi.
Na czym posiedzenie ukończonym zostało.
[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.
[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Minus, Liceum św. Anny, Liceum św. Barbary]
1 Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.
2 Józef Łańcucki (1756–1841): archiprezbiter Bazyliki Mariackiej w Krakowie, 1809 dyrektor Wydziału Teologicznego, 1818 zast. prof. w Katedrze Teologii Pastoralnej i Wymowy Kaznodziejskiej, członek Komisji Organizacyjnej opracowującej konstytucję WMK oraz Komitetu Akademickiego, 1816 czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, 1835–1837 Rektor UJ, J. Sondel,
op. cit., s. 780.
3 Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski,
Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 262–263; J. Sondel,
op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).
4 Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel,
op. cit., s. 820–821.
