Protokół dwudziestego czwartego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 27 grudnia 1820 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 72–73.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

27 XII 1820

[s. 72]

Działo się na posiedzeniu Rady dnia 27 grudnia 1820 r.

W obecności Jaśnie Wielmożnego prezesa Senatu i Rady Wodzickiego¹, JW. X. biskupa Woronicza², JW prezesa Appellacyi Nikorowicza³, JW senatora Grodzickiego⁴, JW Rektora Litwińskiego⁵, JWW Hoszowskiego⁶, Krzyżanowskiego⁷ i Markowskiego⁸ zastępców konserwatorów, tudzież Darowskiego sekretarza Rady⁹.

Przedmiot. P. Markiewicz¹⁰ wizytator generalny Liceum trzema raportami czyni przedstawienie względem niespokojnego sprawowania się uczniów ekskludowanych, a w drodze łaski do uczęszczania na lekcje przez rok bieżący przypuszczonych przedstawia, nadto wyciąg z protokołu Komitetu dozór nad Liceum mającego, który wspólnie z profesorami Liceum naradziwszy się zakonkludował upraszać Rady, aby ciż uczniowie Wądrzyński, Głazowski i Riel ze szkół oddalonymi i od wszelkiego spółkowania z uczniami szkół tutejszych odsunięci zostali, a to z powodu, iż regularnie na lekcje nie uczęszczają i nie okazują żadnej poprawy przez nieuszanowanie i wyraźne nieposłuszeństwo Zwierzchności Szkolnej do wzniecenia nieporządku, niekarności i wszelkich niesforności powód dają.

Przedmiot. Wyrok Komitetu Akademickiego ze Zgromadzeniem Profesorów przeciw uczniom Wądrzyńskiemu, Głazowskiemu i Rielowi w dniu 22 października rb. ferowany, mocą którego ze szkół ekskludowanymi zostali zatwierdzić, że zaś wyczytuje Rada z raportu wizytatora, iż p. Jadwiński na lekcje nie uczęszcza, wezwać Komitet, aby powziął wiadomość o przyczynie tego [s. 73] nieuczęszczania i czyli udzielonego sobie przez Radę dobrodziejstwa używać chce, o czym Komitet spiesznie zdać ma Radzie raport. Rezolucja stosowna do niniejszej uchwały ma być daną ekskludowanym uczniom i na nie Komitetu onym wręczoną. O czym Senat Rządzący również zawiadomionym być ma celem uwiadomienia policji o ekskluzji rzeczonej i przedsięwzięcia stosownych środków, aby ekskludowanym sposobność do spółkowania z resztą uczniów usunięta była. O czym również Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i wizytator generalny Liceum zawiadomionym być ma.

Przedmiot. Wizytator generalny przedstawia podaną notę przez uczniów klasy VI Liceum św. Anny do Wielkiej Rady podpisaną przez wszystkich uczniów, w której wstawiają się za ekskludowanymi uczniami. Uchwalono. Wezwać wizytatora generalnego aby oświadczył uczniom klasy VI nieukontentowanie Rady z podobnego związkowego ich postępowania ustawami szkolnymi najsurowiej wzbronionego, a zarazem iżby ich ostrzegł, że gdyby jeszcze raz podobne podpisy zbierać poważyli się, na tedy zanotowanymi byliby i do egzaminu nie zostaliby przypuszczonymi.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, biskup krakowski, konserwator Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz Wielkiej Rady UJ, wizytator generalny, Liceum św. Anny, Gimnazjum św. Barbary]

¹Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

²Jan Paweł Woronicz (1757–1829): od 1789 kanonik katedralny kijowski, w 1794 czł. Komisji Porządkowej Księstwa Mazowieckiego, 1800 czł. Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, 1805 kanonik warszawski, 1808 czł. Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, 1816 biskup krakowski, 1828 arcybiskup warszawski i prymas Królestwa Polskiego, K.R. Prokop, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999, s. 214–220.

³Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J. Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117, Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

⁴ Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

⁵ Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 profesor w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w Szkole Głównej Koronnej, 1811/12– 1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

⁶ Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od

1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828

marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

⁷ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁸ Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

⁹ Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

¹⁰ Roman Markiewicz (1772–1841): profesor fizyki, w l. 1820–1823 dwukrotny dziekan Wydziału Matematyczno-Fizycznego UJ, współtwórca „statutu karności” dla uczniów licealnych, od 1829 zastępca konserwatora UJ z ramienia Rosji, wykładał fizykę teoretyczną i eksperymentalną, w l. 1832–1838 prowadził kurs mechaniki dla rzemieślników, J. Sondel, op. cit., s. 819–820.